Terapeutyczne znaczenie bajek

 

Bajki terapeutyczne są utworami adresowanymi do dzieci, głównie w wieku 4-9 lat,

w których świat jest widziany z dziecięcej perspektywy, a ich celem jest uspokojenie, 
zredukowanie problemów emocjonalnych i wspieranie we wzroście osobistym.
Fabuła bajki terapeutycznej dotyczy różnych sytuacji wzbudzających lęk,
a głównym bohaterem jest małe zwierzątko lub dziecko czy zabawka, z którym słuchacz
(czytelnik) może się identyfikować. Cechą charakterystyczną wszystkich bajek

terapeutycznych jest to, że bohater bajkowy znajduje się w trudnej sytuacji
i przeżywa lęk, a wprowadzone postacie umożliwiają redukcję tego lęku.
Bohater uczy się różnych sposobów jego przezwyciężania.
Nabycie nowych kompetencji prowadzi do zmiany w przeżywaniu i do zmiany
w zachowaniu.

M. Molicka przedstawia schemat każdej bajki terapeutycznej, dzięki któremu można budować

własne opowieści. Składają się na niego:

• główny temat (sytuacja wywołująca lęk),

• główny bohater (dziecko lub zwierzątko, z którym się czytelnik identyfikuje),

• inne wprowadzone postacie (pomagają nazwać uczucia, uczą reakcji na trudne sytuacje),

• tło opowiadania (miejsce znane dziecku)

Dzięki podanemu scenariuszowi rodzice czy terapeuci mogą stwarzać inne bajki, stosownie do

trudności, z jakimi walczy dziecko. Należy pamiętać, że problemu nie rozwiązuje bajka, ale samo

dziecko. Korzysta z rozwiązań w niej zasugerowanych, a odbiera je jako własne. Słuchając o

problemach podobnych do jego dziecko myśli:, „Jeśli to się udało komuś podobnemu do mnie, być

może ja też to potrafię”.

Rola bajki w rozwoju i wychowaniu dziecka

Rola bajki w rozwoju i wychowaniu dziecka

Bajki jako utwory literackie adresowane do dzieci, cechuje magiczne ujmowanie rzeczywistości,

oglądanie świata z perspektywy dziecka i świadomość umowności zdarzeń, czyli rozróżnienie świata

realnego i czarodziejskiego. W bajkach, w rozwiązywaniu trudnych sytuacji dominuje magia.
Tak właśnie myśli dziecko – „magicznie”, doszukując się u zwierząt czy przedmiotów martwych cech

ludzkich. Świat bajek jest umowny, nierealny, o czym wiedzą czytelnicy czy słuchacze. Ta nierealna

rzeczywistość kreowana w baśniach jest zgodna z magicznym myśleniem dziecka, dzięki czemu

pomaga mu zrozumieć świat i siebie, wprowadza porządek i ład, pokazując, jakie reguły rządzą

światem.

W analizie psychologicznej bajki możemy wyodrębnić dwie warstwy: poznawczą i emocjonalną.

Dziecko poznaje otaczający świat poprzez działania bohaterów bajki. Dostarcza ona wzorców

moralnych, mówi, co dobre, a co złe i zawsze występek zostaje ukarany. Przedstawiany świat jest

uproszczony, ale przez to zrozumiały dla dzieci. Bajka pomaga zrozumieć dziecku ten świat adekwatnie do jego możliwości intelektualnych, pomaga także w budowaniu obrazu samego siebie. Identyfikując się z bohaterem bajkowym, przyjmuje dziecko jego wzorce moralne, sposób myślenia, działania. Dzięki bajkom odkrywa własną tożsamość i pobudza wyobraźnię. Bajka pobudza do wczuwania się w emocje, jakich doświadczają główne postacie bajkowe, a przez to dzieci stają się wrażliwe na zło, niesprawiedliwość, ból. Jednak najważniejsza rola bajki polega  na redukcji lęku. Dziecko, identyfikując się z bohaterem ma poczucie, że dobra wróżka nad nim czuwa, że potrafi posługiwać się czarami i odmienić swą sytuację. Bajka daje wsparcie i poczucie siły, zastępczo zaspokaja potrzeby i przez to obniża lek, okresowo nawet może go znosić. 

BAJKA